شمستا و معرفی مهندسی پزشکی و بررسی ابعاد آن
مهندسی پزشکی به عنوان یک رشته ترکیبی از مهندسی و پزشکی باعث توسعه فناوری‌های پزشکی پیشرفته، افزایش دقت در تشخیص و درمان بیماری‌ها، و بهبود عملکرد تجهیزات پزشکی می‌شود. این رشته دارای تاثیر بسیار مهمی در بهبود سلامت جامعه است و آینده روشنی را برای توسعه فناوری‌های پزشکی پیش‌بینی می‌کند.ما در این مقاله به سوالاتی که در مورد این رشته وجود دارد مانند گرایش های رشته مهندسی پزشکی ، زمینه های کاری، وظایف مهندسی پزشکی و... پاسخ داده ایم. هم چنین در ویدئوی زیر وبیناری است که سامانه صنعتی شمستا (بانک اطلاعات صنعت ایران) با اساتید و فعالان این رشته برگزار کرده که به توضیح کامل این رشته پرداختند و بازار کار این رشته در ایران توضیحاتی را بیان نموده اند.
1- تعریف رشته مهندسی پزشکی
2- مهندسی پزشکی زیرگروه کدام رشته است؟
3- زمینه های کاری مهندسی پزشکی
4- وظایف ومسئولیت های یک مهندس پزشک
5- شرایط تحصیل در رشته مهندسی پزشکی
6- عناوین دوره های معمولی که مهندسان پزشکی باید بگذرانند:
7- کاراموزی در رشته مهندسی پزشکی
8- مهندس پزشکی چه مهارت ها و صلاحیت هایی باید داشته باشد؟
9- چشم انداز شغلی مهندسی پزشکی
10- مهندس پزشکی در چه مکان هایی می تواند مشغول به کار شود؟
11- گرایش های مختلف تحصیلات تکمیلی مهندسی پزشکی در ایران
12- عناوین و توضیحات مختصری از مشاغل مشابه با مهندسان زیست پزشکی
مهندسی پزشکی یکی از زیرگروه های طیف بزرگ مهندسی ست که در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ با طرح مفهوم تازه‌ای در پزشکی بوجود آمد و در این موضوع، ساختار بدن انسان به عنوان یک نظام بسیار هماهنگ مهندسی فرض و بیماری به عنوان عامل بی‌نظمی در این ساختار مطرح شد. به این ترتیب دانشی به عنوان مهندسی پزشکی بنیان‌گذاری شد که زمینه فعالیت آن بررسی ساختار بدن انسان ، کشف قوانین فیزیکی و معادلات ریاضی حاکم بر اجزاء سامانه، فهم آنها، مدل‌سازی این فرایندها و بررسی تأثیر بیماری بر روی این ساختار منظم و به تبع آن ارائه روش‌های تشخیصی و درمانی مفیدتر برای بهبود بیماری‌ها بود.
مهندسان زیست پزشکی اندام های مصنوعی و همچنین موادی را طراحی می کنند که برای ساخت آن اندام ها استفاده می شود. آنها نرم افزاری را توسعه می دهند که برای اجرای تجهیزات پزشکی استفاده می شود. این مهندسان مانند کسانی که در رشته های مهندسی دیگر کار می کنند، از دانش خود در زمینه علم و ریاضی استفاده کرده و این موضوع را با پیشینه ای در پزشکی ترکیب می کنند.
برخی از گرایش هایی که مهندسان پزشکی ممکن است در آن ها تخصص داشته باشند عبارتند از بیوژنتراسیون، زیست مواد، بیومکانیک، مهندسی ژنتیک، تصویربرداری پزشکی و.......
مهندسی پزشکی تلفیقی از رشته مهندسی با پزشکی است و یکی از زیرگروه های رشته ریاضی فیزیک می باشد.برای قبولی در این رشته باید رتبه خوبی در کنکور کسب کنند
الف) بیومتریال: استفاده از بافت‌های زنده و مصنوعی برای کاشت آنها در بدن
ب) بیومکانیک: مهندسی بیومکانیک مطالعه رفتار مکانیکی اعضاء بدن انسان و سیستم‌های بیولوژیکی را شامل می‌شود. این گرایش به توسعه روش‌ها و تجهیزات برای ارزیابی و بهبود عملکرد اعضاء بدن می‌پردازد، مثل طراحی دستگاه‌های پشتیبانی از حرکت بیماران یا ساخت اندازه‌گیری‌گرهای بیومکانیکی.در واقع این گرایشترکیبی از مهندسی مکانیک با مهندسی پزشکی می باشد.
ج) مهندسی بافت: در این گرایش، تلاش می‌شود بافت‌های انسانی مصنوعی تولید شوند یا فناوری‌های ترمیم بافت بهبود یابد. مهندسان بافت تکنیک‌های ساخت بافت‌های مصنوعی مانند اعضاء مصنوعی، کار در ترمیم بافت‌های مختلف بدن، و ساخت ایمپلنت‌های پزشکی را تحت پوشش دارند.
د) بیوالکتریک: استفاده از علوم مهندسی برق مانند اصول الکتریکی و مغناطیسی در پزشکی
مهندسان پزشکی در مختلف زمینه‌های کاری فعالیت می‌کنند. این زمینه‌ها عبارتند از:
1. تجهیزات پزشکی: طراحی و توسعه تجهیزات پزشکی پیشرفته مانند اسکنرهای MRI، اندازه‌گیری‌گرهای بیومکانیکی، و دستگاه‌های پایش بیماری.
2. تصویربرداری پزشکی: تحقیق و توسعه در حوزه تصویربرداری پزشکی از جمله رادیوگرافی، سونوگرافی، و تصویربرداری CT.
3. بیومکانیک: مطالعه رفتار مکانیکی اعضاء بدن انسان و توسعه روش‌ها و تجهیزات برای ارزیابی و درمان مشکلات مرتبط با آن.
4. مهندسی بافت: تحقیق در زمینه ترمیم بافت‌های انسانی، ساخت اعضاء مصنوعی، و توسعه تکنیک‌های ترمیم بافت.
5. سیستم‌های بهداشتی: طراحی و بهینه‌سازی سیستم‌های بهداشتی مثل تجهیزات تصفیه آب و دستگاه‌های تشخیص بیماری.
مسئولیت های مهندسان زیست پزشکی می تواند به تخصص های آن ها بستگی داشته باشد، اما برخی وظایف مشترک شامل موارد زیر است:
شما برای اینکه مهندس زیست پزشکی شوید، حداقل به مدرک کارشناسی نیاز دارید. در طول تحصیل این رشته همانطور که با تمام زمینه های مهندسی آشنا می شوید، علاوه بر آن شما یک برنامه درسی خواهید داشت که شامل فیزیک، شیمی عمومی، ریاضیات و معادلات است که بر خلاف اکثر رشته های مهندسی، این دوره ها تمرکز قابل توجهی بر روی علوم زیستی خواهند داشت.
زیست شناسی مولکولی: زیست شناسی مولکولی شاخه ای تخصصی از زیست شناسی و بیوشیمی است که به طور خاص به مطالعه فعالیت های مختلف زیستی در سطح مولکولی مربوط می شود. زیست شناسی مولکولی شامل مولکول های زیستی مختلفی مانند آمینو اسیدها، اسیدهای هسته ای (DNA و RNA) پروتئین ها، کربوهیدرات ها و لیپیدها همراه با ترکیب هایشان، برهم کنش هایشان، ساختار، و عملکردهای شان در فرایندهای زندگی است.
شیمی آلی: شیمی آلی شاخه ای از شیمی است که شامل مطالعه علمی ترکیبات آلی (ترکیباتی که حاوی اتم های کربن پیوندی هستند) است. این شاخه از شیمی در درجه اول به ساختار و ترکیب شیمیایی ترکیبات آلی، خواص فیزیکی و شیمیایی ترکیبات آلی و واکنش های شیمیایی تحت این ترکیبات می پردازد.
بیومکانیک: بیومکانیک مطالعه ساختار، عملکرد و حرکت جنبه های مکانیکی سیستم های زیستی، در هر سطحی از کل ارگانیسم ها تا اندام ها، سلول ها و اندامک های سلولی و... با استفاده از روش های مکانیک است. بیومکانیک شاخه ای از بیوفیزیک است.( بیوفیزیک رشته ای است که تئوری ها و روش های فیزیک را برای درک چگونگی کار سیستم های زیستی به کار می گیرد.)
مهندسی سلول و بافت: فعالیت دانشمندان در شاخه مهندسی سلول و بافت این است که اصول اساسی زیست شناسی سلولی را بهتر درک کنند و از این دانش برای بازسازی بافت ها و درمان بیماری های ناتوان کننده انسان استفاده کنند.
بیوسیستم ها و مدارها: بیو سیستم ها یک رشته مهندسی بین رشته ای است که بر سازمان دهی و تعامل قطعات در مهندسی پیچیده و ساختارها و طرح های زیستی تمرکز دارد. این مهندسی در حال ایفای نقش فزاینده ای در فیزیولوژی و پزشکی است و کاربردهایی ازجمله: شخصیت پردازی سیستم های مولکولی، سلولی و فیزیولوژیک و روش ها و دستگاه های زیست پزشکی است.
مواد زیستی: از مواد زیستی برای ساخت دستگاه ها برای جایگزینی یک بخش یا تابعی از بدن استفاده می شود، لازم است این مواد زیستی ایمن، قابل اعتماد، اقتصادی و از نظر فیزیولوژیکی قابل قبول باشند.
امروزه از انواع مختلف دستگاه ها و مواد در درمان بیماری یا آسیب ها استفاده می شود که نمونه های معمول آن شامل سوزن های سوند، بشقاب ها، پر کردن دندان ها و غیره است.
فیزیولوژی کیفی: فیزیولوژی علم زندگی است. این شاخه از زیست شناسی با هدف درک مکانیسم های چیزهای زنده، از اساس عملکرد سلول در سطح یونی و مولکولی گرفته تا رفتار یکپارچه کل بدن و تأثیر محیط خارجی بر آن درنظر گرفته شده.
با توجه به خاص و جدید بودن این رشته و نیاز همه اقشار جامعه به آن، داشتن مدرک تحصیلات تکمیلی می تواند بسیار مفید بوده و شانس اشتغال شما را بهبود بخشد.
مقاله پیشنهادی:در مورد رشته مهندسی مواد و متالورژی بیشتر بدانید!
بسیاری از دانشگاه ها شرایط گذراندن دوره کارآموزی را با بیمارستان ها و تولیدکنندگان دستگاه های پزشکی را برای دانشجویان مهندسی پزشکی فراهم می کنند و این می تواند منبع عالی تجربه و آموزش باشد.
سامانه جامع صنعتی شمستا نیز در بخش کارآموزی خود این امکان را فراهم آورده تا هم فارغ التحصیلان و مهندسان بتوانند درخواست گذراندن دوره کارآموزی خود را ثبت نمایند و هم از طرف مقابل مراکز پذیرنده کارآموز آگهی های خود را بارگزاری کرده و به اطلاع جامعه هدف خود برسانند.
مهندسان زیست پزشکی علاوه بر مهارت های فنی که در کلاس درس به دست می آورند، به مهارت ها و ویژگی های شخصی خاصی نیاز دارند:
مهارت های تفکر انتقادی: مهندس پزشک باید توانایی مقایسه و کنتراست گزینه های خود را داشته باشد و یکی از قابل دوام ترین را انتخاب کند تا بتواند مشکلات را حل کرده و تصمیم گیری کند. وی باید قادر به اولویت بندی وظایف و ارائه یک برنامه دقیق و به موقع باشد.
مهارت های ارتباطی:کار به عنوان یکی از اعضای یک تیم شرکت یا سازمان نیاز به مهارت های گوش دادن و صحبت کردن عالی دارد. داشتن مهارت های خاص در زمینه برقراری ارتباط موثر نیز برای ارائه یافته های تحقیقاتی مهندس پزشک حیاتی اس از جمله دارا بودن مهارت های نوشتن و مهارت های کامپیوتری و.....
مهارت های نوشتن: یک مهندس پزشک موفق باید بتواند یافته های تحقیقاتی خود را در مجلات حرفه ای منتشر کند، و باید بتواند گزارش های آزمون را بصورت دقیق و کامل و واضح بنویسد.
مهارت های کامپیوتری: علاوه بر مهرتهای گفتاری و نوشتاری، لازم است مهندس پزشک سواد کامپیوتری بالا و دارای توانایی یادگیری نرم افزار های شبیه سازی جدید را داشته باشد و به راحتی بر آن مسلط شود.
بر اساس گزارش اداره آمار کار آمریکا، رشته مهندسی پزشکی از نظر اشتغال «چشم انداز روشنی» دارد. انتظار می رود که اشتغال در این رشته تا حدودی سریع تر از میانگین تمام مشاغل دیگر باشد و از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۲۶، در حدود ۷٪ رشد کند و این امر نشان میدهد که تقاضا برای خدمات مهندسان زیست پزشکی به طور فزاینده ای در حال افزایش است
اکثر کارفرمایان مرتبط با این رشته شامل تجهیزات پزشکی و تولید کنندگان لوازم پزشکی، بیمارستان ها، و آزمایشگاه های تحقیقاتی می شوند. به احتمال زیاد محیط کار مهندس پزشک بستگی به این خواهد داشت که کدام یک را انتخاب کرده و ماهیت پروژه ای که با آن درگیر شده چیست.
مهندسان پزشکی ممکن است نهایتا خود را در یک بیمارستان و یا در یک کارخانه تولید پیدا کنند و با توجه به گسترده بودن تخصص های مرتبط و لزوم حضور ایشان در بیشتر موارد، مهندسان پزشکی با تیمی از افراد و تخصص های دیگر از جمله کارکنان بهداشت و درمان و دانشمندان، سازندگان و.... کار خواهند کرد و امکان فعالیت انفرادی و مستقل ندارند.
طراحی و ساخت
تعمیر و نگهداری و بهینه‌سازی
تشخیص بیماری و درمان
گرایش مهندسی پزشکی بالینی
گرایش بیوالکتریک
گرایش بیومکانیک
گرایش بیومواد
گرایش مهندسی بافت
گرایش پردازش تصاویر پزشکی
گرایش مهندسی توانبخشی
گرایش مدل‌سازی سامانه‌های فیزیولوژیکی
گرایش ابزار دقیق در مهندسی پزشکی
گرایش مدیریت فناوری اطلاعات پزشکی
بیوشیمیست
بیوشیمیست ها پایه های شیمیایی فرایندهای زیستی را بررسی می کنند. آنها همچنین ممکن است تحقیقات کاربردی در این زمینه انجام دهند. بیوشیمیست ها معمولاً بر روی عملیات سطح مولکولی مانند: تکامل سلول، چگونگی ارتباط ساختار سلولی با عملکرد، چگونگی سوخت و ساز مواد غذایی و مواد شیمیایی و چگونگی تأثیر سموم بر زیست شناسی یک ارگانیسم یا گروهی از موجودات تمرکز می کنند .
مهندس شیمی
مهندسی شیمی، شیمی کاربردی است. این شاخه از مهندسی غالبا مربوط به طراحی، ساخت، و بهره برداری از ماشین آلات و گیاهان است که در انجام واکنش های شیمیایی برای حل مشکلات عملی و یا ساخت محصولات مفید است. در آزمایشگاه شروع می شود و از طریق طراحی و اجرای یک فرایند تمام عیار، نگهداری آن و روش های آزمایش و بهبود آن پیشرفت می کند.
مهندس برق
مهندسان برق با در نظر گرفتن اصول و شیوه های مهندسی، تجهیزات الکتریکی را طراحی کرده و توسعه می دهند که معمولا شامل تجهیزاتی است که در اتومبیل ها و هواپیماها استفاده می شود از جمله: تولید برق، سیستم های ارتباطی، موتور و سیستم های رادار و ناوبری و....
مهندسان برق همچنین بر ساخت این تجهیزات نظارت می کنند و آزمایش هایی انجام می دهند تا مطمئن شوند که به درستی عمل می کند.
و این بود بیان مختصر و مفیدی برای شما عزیزان همراه در رابطه با مهندسی پزشکی و ابعاد و شرایط و زوایای مختلف آن و امید است مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده و کمک شایانی به افزایش اطلاعات همه افراد و کمک و راهگشای مهندس پزشکان عزیز قرار گیرد.
